ALİ HUSEİN KERİM Ji salên 1800-î pê ve di bin sîwana nave sumerolojiyê de xebateke zanîstî û lêkolîneriyê destpêkiriye. Ji wê hingê pê ve derbarê regez û zimanê sumeriyan curbecur pirtûk, hizir, gotar û hwd derketine holê. Hizra hevbeş ya hemûyan ew e...
Di hin zimanan de daçek: Ali Husein Kerim Englizi: preposition, Rusî: predlog, litvanî: prielinksnis, Fransî: préposition, latînî: haec praepositio, Yunanî: próthesi, hîndî: poorvasarg, Farsî: hirûf idafe, Erebî: herf cerûn, Ermenî: nakhadryal, Tirkî: edat. Daçek, di navbera peyvan de têkiliya watebûnê avadike. Bi tena sere xwe nayên bikaranîn, ji...
ETÎMOLOJIYA PEYVA “HERAM” Ali Husein Kerim Wek tê zanîn du peyvên têgîner hene ku ew cudahiyên di navbera îslamê û olên din destnîşan dikin. Ji wan re dibêjin “helal” û “heram”. Hefteya buhurî gotara “etomolojiya peyva “helal” hatibû weşandin. Vê carê jî mijara gotarê derbareyê etîmolojiya pevva...
ETOMOLOJIYA PEYVA “QAZ” Ali Husein Kerim Hin kes, van rojan li derbareyê jêz û koka hin peyvên kurdî bi şêweyên çewt lêkolînan pêşkêş dikin û wan wek peyvên tirkî, erebî hwd nîşandidin. Diyare ew kes hêta niha bin hîkara hin “roşenbîrên kurd” ên salên buhurî de mane....
NİVİSARA HÛRARTÛYAN A LI PÎRABADÊ[1] Kemperandina bi Kurdî Ali Husein Kerim Hûrartûyên ku Kalbavên kurdan e, jiyana xwe ya rojane bi têğeyekî berfiref tomar kirine. Nivisarên ku wan li ser teht û zinaran kalandine, ligel mercên avûhewaya dijwar hê jî têne xwandin. Ji Erzinganê heya Trans-Qawqasan, Ji Rohilatên...
DAYÊ ÇAWA RIZGAR BÛ! Ali Husein Kerim Yên di vê perdeyê de dilîzin: Xwasto Dayê Rasto Xewnê Heramî I Heramî II Dayê, kincên kesk û sor xwekiriye. Her du dest û her du nigên wê bi panoyekî ve girêdayî ne. Di ustiyê wê de madalyoneke Şahmaran heye. Kemberek li piştê ye. Çar heb kîsik bi...
ETÎMOLOJIYA PEYVA “DEYN” Ali Husein Kerim Deyn çi ye? Di wateya aborî û hiqûqî de: Pere yan jî tiştekî ku dive ji paşê bê dayîn re dibêjin deyn. Di wateya bêgavîtiyê de: pêwistîbûn, lixwegirtîbûn, binbartîbûn Anegoreyî hin zimanan “deyn”: Ji bo bixwînin ji kerema xwe re, ...
Ali Husein Kerim Tiwaz 𒋾𒉿𒊍 (tiwaz) Xedayê rojê yê lûviyan e û ev nav ji zimanê Proto-Hind-Ewropî “*dei-”, Proto-Anatolî “*Diuod-” peyda bûye û tê wateya wê ronahî ye. Jixwe navên wek kurdî “Xwedê”, yonanî “Zeûs”, romanî “Jûpîter”, norseyî “Tyr” hemû ji Proto-Hînd-Ewropî “*Dioud-” derketine holê. Ji...
Ali Husein Kerim Gelo çend kes dizanin ku navê teraziyê ku amraza dawerî a maf û dadê ye ji orartûkî derbasî li nav zimanê/zimanên me bûye? Her çi kesên ku hinekî zimanzaniyê re mijûlî dibin, dibêjin, “ev peyveke farisî ye û tê wateya amrazê kêşandinê” û hew!...
Ali Husein Kerim Beriya ku behsa jêza û jêderka peyva “xwe” bête kirin, çêtire mirov hinekî behsa cinavka vegerok bike. Cînavka vegerok, têkildarî û wateyê weldigerine li ser çalakdar. Di gel cinavkên asayî (ez, tu, ew, em, hûn, ew) û yên tewandî (min, te, wî/wê, me, we,...